والدین کتابخوان

 یار مهربان

من یار مهربانم / دانا و خوش زبانم

گویم سخن فراوان / با آنکه بی زبانم

پندت دهم فراوان / من یار پند دانم

من دوستی هنرمند / با سود و بی زبانم

از من مباش غافل / من یار پند دانم

این سروده ی آقای عباس یمینی شریف، یکی از درس های ماندگار دوران دبستان ماست و تقریبا همه‌ی ما، زمانی این شعر را حفظ کرده و خوانده‌ایم. کتاب یار مهربان ماست . این دوست از هر دری برای ما سخن می گوید و ما را در مسیری که به سوی کمال و آگاهی است راهنمایی و هدایت می کند و باعث می شود ذهن خواب آلوده بسیاری از افراد هوشیار شود.

کتاب جهان تازه ای را به ما معرفی می کند که ما می توانیم بدون محدودیت های دنیای خود در آن زندگی کنیم .دوستی با کتاب در مسیر زندگی برای ما بسیار سودمند است . ما باید این یار مهربان را از کودکی با فرزندان خود آشنا کنیم. البته تکنولوژی هم توانسته به ما در این مسیر کمک کند تا بتوانیم در جهت افزایش مطالعه از آن استفاده کنیم

در حال حاضر چقدر با این یار مهربان عجین شده‌ایم؟ چه قدر سراغِ یار دانا و خوش زبان مان می‌رویم و به حرف‌هایش گوش می‌کنیم؟

 خانواده به عنوان اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین رکن از ارکان جامعه همواره از سوی اندیشمندان و متفکّرین مورد توجه بوده است. چرا که رشد و تعالی هرچه بیشتر آن به صورت مستقیم بر سیر پیشرفت یک کشور موثر خواهد بود.

• والدین کتابخوان، فرزندان کتابخوان

اگر مشاهده می شود که افراد جامعه کمتر به مطالعه کتاب توجه می کنند، دلیل عمده اش بی توجهی خانواده ها به مساله کتابخوانی و مطالعه دوران کودکی فرزندانشان بوده است. خانواده ها نباید نسبت به مطالعه کودکان خود بی تفاوت باشند، بلکه باید در کتابخوانی خود، آنها را نیز شریک و از همان کودکی آنان را به کتابخوانی تشویق کنند.

باید سعی شود در خانه کتابخانه ساده ای دایر شود و خانواده ها اجازه استفاده از کتاب ها را به فرزندان خود بدهند که این مساله می تواند تاثیر قابل توجهی در ایجاد انگیزه به مطالعه برای آنها محسوب شود.

کتاب می تواند حس کنجکاوی و کشف موضوعات مفید را در کودکان و نوجوانان باعث شود . بر این اساس خانواده ها می توانند کتاب را به عنوان دوست به فرزندان خود معرفی کنند.

اگر والدین واقعا به عادت مطالعه در فرزندان شان اهمیت می دهند، باید خودشان اهل کتاب باشند و همراه فرزندان شان مطالعه کنند. والدینی که خود اهل کتاب هستند، بیشتر می توانند این علاقه را در فرزندا ن شان ایجاد کنند.

نتایج پژوهش های علمی نشان می دهد پدر و مادر هنگام خواندن کتاب، ارتباط فعال تر و پرشور تری با کودکان برقرار می کنند.

والدینی که علاقه مند به برقراری ارتباط بیشتر با کودکانشان به واسطه کتابخوانی هستند، علاوه بر این که سطح خودآگاهی را در فرزندانشان بالا می برند، میزان اعتماد و اطمینان را نیز در آنها افزایش می دهند.

به اعتقاد کارشناسان حتی لالایی کودکانه مادران نیز در ایجاد علاقه به کتابخوانی در کودکان بسیار موثر و برای آینده آنان مهم و ارزشمند است. کتابخوانی و مطالعه برای رشد و تعالی آنان ضروری است.

گسترش وسایل ارتباط جمعی و ابزارهای تکنولوژی، دید و نگرش کودکان و نوجوانان نسل امروز را تغییر و اطلاعاتشان را درباره دنیای اطرافشان افزایش داده است. با وجود این خانواده ها باید اطلاعات خود را همواره به روز نگه دارند تا بتوانند از فرزندان خود مراقبت لازم را انجام دهند.

اگر پدر و مادر اهل مطالعه و به روز کردن اطلاعاتشان باشند، فرزندان نیز به مطالعه گرایش پیدا می کنند. والدینی که خود اهل کتاب نیستند اغلب فرزندان شان نیز به مطالعه و کتابخوانی بی اهمیت خواهند بود. در چنین خانواده هایی جای کتاب به عنوان یکی از ارزشمندترین ابزارهای فرهنگی همیشه خالی خواهد بود.

● کتابخوانی را برای کودکانتان جذاب کنید

اگر به دنبال این هستید که در خانواده خود میزان مطالعه را افزایش دهید باید با روش های درستی شروع کنید، مثلا برای شروع کتابخوانی در کودکانی که ممکن است در ابتدا علاقه ای به کتاب نشان ندهند، باید از کتاب ها، مجلات طنز و حاوی عکس و حتی نوارهای صوتی یا سی دی استفاده کنید.

درواقع شروع کتابخوانی کودکان همراه با انتخاب کتاب های طنز و سرگرم کننده می تواند عادت کتابخوانی را از همان سنین خردسالی در آنان ایجاد کند.

والدین به عنوان الگوی رفتاری مهم برای کودکان باید اهل مطالعه باشند، چراکه اگر آنان از کتابخوانی لذت ببرند  فرزند خردسال آنها نیز از آن لذت خواهند برد.در صورتی که والدین بعد از خواندن کتاب بخشی از آن را با لذت تعریف کنند، کودکان شان  دوست خواهند داشت که همراه والدین خود مطالعه کنند.

پدر و مادر می توانند در سنین خردسالی فرزندانشان داستانی را با اندکی تغییر و به صورت بلند و شمرده بیان کرده و هیجان های داستان را نیز در رفتار خود داشته باشند تا هیجان و جذابیت آن نزد کودکان افزایش یابد.

داستان هایی که هم به صورت کتاب و هم به صورت فیلم منتشر می شود و کودک با خواندن همزمان کتاب، فیلم آن را تماشا می کنند، سبب افزایش علاقه کودکان به کتاب و کتابخوانی می شود.

والدین برای جذاب کردن کتاب های داستان برای کودکان می توانند آنها را به شکل نمایش درآورده و حتی موقع خواندن کتاب، بسته به موقعیت و نقش داستان، صدایشان را تغییر دهند و سعی کنند همان نقش را اجرا کنند.

راهکار برای کتاب‌خوان شدن کودکان بی‌علاقه به کتاب:

می توان از چند حرکت تشویق‌آمیز برای یک شروع کتابخوانی خوب کمک گرفت. فهرستی از پنج تا 10 کتاب که شما و کودکتان همزمان می‌توانید بخوانید تهیه کنید. کتاب‌های خوانده شده‌تان را در جای دیگری قرار دهید تا برای کودک‌تان مشخص باشد تا چه حد پیشرفت کرده‌اید.

بعضی از بچه‌ها با یک مهر صدآفرین در ازای هر کتاب مشتاق خواندن کتاب بعدی می‌شوند، در صورتی که به برخی دیگر باید قول پاداشی بزرگ‌تر داد. مانند قول؛ رفتن به استخر یا باغ وحش. تام بارتلمز مدیر‌عامل خدمات کتابخانه‌ای به کودکان، به والدین در مورد قول تماشای تلویزیون هشدار می‌دهد.
 وی می‌گوید: «بچه‌ها باهوش‌اند. پیامی ‌که ما می‌خواهیم به آنها بدهیم این است که مطالعه به خودی خود نوعی پاداش محسوب می‌شود، ولی وقتی تماشای برنامه‌های تلویزیونی را جایگزین پاداش می‌کنیم در واقع به آنها یاد داده‌ایم آنچه واقعاً محصول تلاش ماست نه مطالعه، بلکه تلویزیون است.»

مطمئن شوید کتاب‌های کودک‌تان بیش از ریموت کنترل تلویزیون در دسترس وی باشد. براون در مورد خواندن کتاب برای کودکان پیش از دبستان می‌گوید بسیار مهم است که والدین از اشتیاق کودک برای نوع خواندن آنها آگاه باشند. وی می‌گوید: «کودکان پیش دبستانی به شدت برای یادگیری خواندن و نوشتن هیجان زده‌اند چرا که آنها را به مرحله بالاتری از بزرگسالی می‌رساند. به همین دلیل والدینی که هنگام خواندن کتاب از هیجان و تن صدای خاص استفاده می‌کنند، کتابخوانی آینده کودک خود را تا حدی تضمین کرده‌اند.».

همه می‌دانیم کودکان تا چه حد علاقه دارند کارهای بزرگسالان را تقلید کنند. اگر کودک ببیند به کتابی که می‌خوانید علاقه‌مندید به سرعت پیروی می‌کند

به کودک خود کمک کنید تا درک کند مطالعه تنها خواندن کتاب نیست. آنها را تشویق کنید تا همه چیز را بخوانند. تبلیغات بیلبوردهای بزرگراه‌ها، تابلوهای مغازه‌ها، نوشته‌های روی جعبه‌های خوراکی و یا حتی وب‌ سایت مخصوص کودکان. اجازه بدهید آنلاین شوند و کلمات مختلف را جست‌وجو کنند، تا بتوانند در مورد کلماتی که فراگرفته‌اند بیشتر بدانند.

نانسی سینگر، مربی تخصصی کودکستان می‌گوید: «جذب پسرها به خواندن سخت‌تر از دخترهاست. آنها علاقه زیادی به روایت و تصاویر ثابت ندارند و هرچه سن کمتری داشته باشند این موضوع بیشتر صادق است. با این حال همیشه کتاب‌هایی مانند کتاب‌های کمیک استریپ، علمی- ‌تخیلی یا ورزشی پیدا می‌شود تا بتواند توجه آنها را جلب کند».

فرزندان باید در خانواده که کوچکترین واحد اجتماعى جامعه و اولین کانون تکوین و شکل گیرى شخصیت فردى و اجتماعى آدمى است با روشهاى علمى صحیحی که بر گرفته از فطرت و عاطفه است, تربیت شوند و براى آینده اى روشن آمادگی پیدا کنند. بدون تردید کودک در خانواده روش هدف یابى را می آموزد, شیوه هاى برنامه ریزى و تلاش و جدیت را فرا مى گیرد و امیدوارى و پایبندى به آنها را در وجود خود تعمیق مى بخشد .